Không ai biết bún ốc có từ bao giờ, nhưng có điều chính xác rằng đó là một món thuần Việt nhất trong các món ăn thuần Việt. Bún ốc xuất xứ từ một vùng quê nào đó, rồi theo bước chân của những người dân tản cư lên kinh thành Thăng Long mà thành đặc sản.[1]

Người Hà Nội thường chọn những con ốc nhỏ hơn và dai hơn so với những loại ốc nước ngọt khác. Để làm một bát bún ngon, không thể thiếu những con ốc béo và tươi, không ngâm trong nước quá lâu. Họ chọn loại bún tốt ngon có sợi mì mỏng và trong.[2] Bún ốc không chỉ có nước dùng, ốc và đậu phụ là những thành phần cơ bản mà còn gồm nhiều loại rau sống kèm.[3]

Mắm tôm và ớt là tùy chọn, mặc dù những người theo chủ nghĩa thuần túy như nhà văn Vũ Bằng vẫn khăng khăng thêm những thứ đó để có hương vị đậm đà hơn. Trong tác phẩm Món ngon Hà Nội ông có nhận định

"Đó là một thứ quà, có thể bảo là đã đạt được tới cái đích nghệ thuật ăn ngon của người Hà Nội. Ờ, ta cứ thử ngồi mà nghĩ thì có thứ quà gì lại lạ lùng đến như thế bao giờ? Chỉ mới trông thấy người đàn bà gánh hàng đi qua trước mắt, ấy thế mà ta đã bắt thèm rồi, bao nhiêu thóa tuyến đều như muốn làm loạn, không ngớt tăng cường nước miếng của ta…"

Bún ốc Tây Hồ được biết đến từ lâu đã thành thương hiệu. Theo các bậc cao niên trong xóm Quảng Khánh (Quảng An, Tây Hồ) là nhờ vào những con ốc chất lượng được vớt từ Hồ Tây. Ốc phải thật béo và không được ngâm quá lâu. Bún được chọn từ làng Phú Ðô ở huyện Từ Liêm, bởi lẽ sợi bún rất nhỏ, săn, không nhão và khi chan nước vẫn dai và dẻo mà lại không nát.[4]